По повод на стогодишнината од градењето на црквата св.Димитрија во Битола, во 1930 година во Битола, благодарение на црковните власти во печатницата “Победа” од Битола е испечатена книгата “Црква Св.Великомаченика Димитија у Битољу” на Велимир Т. Арсиќ.

Книгата нуди бројни информации за градот, црквата, што беше и причина да ја истражиме историјата на авторот. Како плод на тоа истражување е ова интервју со внуката на авторот Велимир Арсиќ, Снежана Хаџи-Арсиќ Новаковиќ.

Здраво. Дали можете да не запознаете со животот на вашиот дедо?
Мојот дедо Велимир Хаџи-Арсиќ е роден во Врање, на 7 октомври 1892 година.Неговите родители Султан и Томислав, подигнале дванаесет деца, од кои десет н беа синови и две ќерки.
Дипломирал на Богословијата Света Сава, и како кралски стипендист, бил испратен да учи во Англија. Во Оксфорд и Сорбона студирал социологија, а во далечниот Киев теологија.
Заедно со неговите браќа учествувал во „Големата војна“ (Првата Светска војна), и тоа во службата на медицинската единица. Помина низ српската голгота низ фронтовите од Албанија, до Крф и Вида. Еден период дури беше и во италијанското заробеништво. Тој е носител на албанската споменица и таа значка гордо ја носеше на градите, дискретно, до последниот ден на неговиот долг живот.
По враќањето од студиите, една година работеше како професор по верско образование во Врање. За ова кратко време тој го основал Соколското друштво, чија задача беше да создаде “физички здрава, храбра, морална и интелектуално развиена младина”.
Мотото на клубот беше “Само постојаната работа води до успех”. После тоа тој беше професор во Карловечката Богословија Свети Сава (Сремски Карловац), во време кога таму претстојуваше и неговиот пријател од детството и близок пријател Јустин Поповиќ. Заедно го започнаа и уредуваа списанието “Христијански живот” во 1922 година. Исто така беа и колумнисти во весникот “Од уредувачката маса”, познати по острата критика на негативните феномени во Црквата.
Своите остри пера не беа по волја на лидерите на црквата и весникот по пет години беше забранет, додека уредниците, по потребна на службата (односно “по казна” ), се преселени во богословијата во Битола.

Не знаеме колку време беше таму, но мислам дека не траеше долго време.
По престојот во Битола својата професорска кариера ја продолжува во Белград во Учителската школа.
1935 година со поранешни уредници на “Христијанскиот живот“ во Скопје го објавува “Христијанско дело” – списание за христијанската култура и црковниот живот”, кое излегуваше скоро четири години.

По Втората светска војна, тој како професор по христијанска етика и морал, теолог, не бил многу прифатлив за комунистичкиот образовен систем.
Заради тоа тој е предвремено пензиониран. Неговата пензија беше мала и одржуваше часови по странски јазици на професори и студенти на медицински и фармацевтски факултет во Белград.
Тој знаеше да каже дека “чита” на девет јазици, и совршено зборуваше најмалку пет, колку што знаеме (англиски, француски, германски, руски и италијански). Другите четири јазици се изучуваат во теологиските студии.
Овој светски човек и ерудит не престана да учи и пишува до последните денови од животот. Пред него секој ден беше отворена големата дебела книга која бебе на еден од деветте јазици, кои внимателно ги проучувал и препрочитувал. Редовно присуствуваше на предавањата во патријархатот и самостојно објавуваше дела или во специјални изданија од верски и научни списанија.
Строг како наставник, остар критичар на негативните појави во општеството и црквата, а тоа беше изразено соговорник и многу духовит човек, омилен во друштвата.

Казната во Битола ја издржувал заедно со својот пријател Благоје Поповиќ, сега новоканонизираниот православен светец, Јустин Ќелиски?
Да, и двата беа казнети.

Дали и вие сте поврзани со Битола?
Да, индиректно. Татко ми е роден во Битола во 1927 година.

Кој впечаток оставиле граѓаните на Битола врз него?
Прекрасен, побожен и срдечен народ, кои срдечно со голема љубов ги прифатиле нивните професори, се собраа околу нив и го направија престојот во Битола да им биде благословен.

Дали сте го посетиле родното место на вашиот татко и дали би сакале да дојдете во Битола?
Јас секогаш се сеќавам со љубов кон овие два прекрасни мажи кои најмногу влијаеја врз моето формирање како личност. Имав привилегија да растам во нивниот круг, можеби најважниот Врањанчин на дваесеттиот век, од кои еден дури бил канонизиран за светител. Јас му се обраќав со Дедо Благој и го сакав како свој дедо. Ме воспитаа од мала да мислам со своја глава, секогаш да ја зборувам вистината и дека најважна од сѐ е љубовта. И храбра и со крената глава да го бранам она во кое што верувам. И верувам во она што е исправно. Ви благодарам! И ви благодарам на можноста да го потсетам светот дека тие оставиле белег во времето.

Јас само “поминав низ” Битола како девојче и не се сеќавам на градот. Се разбира, би сакал да дојдам и да го сретнам градот каде што се роди татко ми. За жал, во последниве години не сум во можност да патувам (главно од финансиски причини), но сепак пуштам солза кога се пее песната “Битола, роден во мојот град”.

Со почит и благодарност,
Снежана Хаџи-Арсиќ Новаковиќ

Една од фотографиите извор Битола.инфо