На 12-ти март оваа година (се мисли 1984 г.), во Скопје, беше завршен судскиот процес на двајца актери кои беа смешани во шверц на дрога кој без преседан беше извршен во нашата земја.Се работи за лицата Методија Димитровски Менде, заменик-шеф на претставништвото на скопскиот “Макошпед” во Битола и Петар Маневски Пеце, возач на Транскоп од Битола. Тие се осудени на седум и пет години строг затвор. Пред две години, тие беа во фатени во обид да пренесат два и пол тони хашиш во огромен камион со ладњача во возбудливо патување од “жешкиот” Блиски Исток кон север од Европа. На судењето во Скопје беа разјаснети деталите за целата работа, иако прво-обвинетиот Димитровски тврдеше дека нема никаква врска со тоа. Во неколку продолженија, ќе опишеме како е пренесена оваа скапа стока, каде Интерпол успеа да ја пронајди и открие од големата и преплетена “мрежа на шверц со дрога на светските криминалци”.
Пристинуваат безброј телеграми во националните агенции на Интерпол. Имиња на либански и турски граѓани кои се добро познати на холандската, данската, германската и британската полиција. Тие со месеци се на патот на која се пренесуваат опојни дроги, службените автомобили без ознаки се заменуваат и ги пратат камионите со ладњачи кои возат низ неколку европски земји. Камионите без тешкотии ги преминуваат границите, позади нив се детективи во цивил. Сè беше подготвено за да се направи последниот удар што е можно најдобро.
Во исто време, телеграма доаѓа во Југословенското одделение на Интерпол. Во друштвото на два набљудувани либанци и еден дански државјанин во Амстердам беше забележан и еден југословенски. Утврдено е дека тоа е Методија Димитровски од Битола, со број на пасош 948671.
Тие се сретнаа пред хотелот Ијтунел во Амстердам, од каде отидоа во еден турски, а потоа во египетски ресторан.
Два дена подоцна, југословенот, во друштво на еден од овие Либанци,
oтиде во југословенската туристичка агенција, каде што извадија авионски билети.
Истиот ден тој од Амстердам заминал за Белград, а либанецот продолжи за Атина. Дали го имате Методи Димитровски во регистарот?…завршува телеграмата
Џорџ ги повлекува потезите
Досието на Методија Димитровски, наречено Менде, кој претходно бил осуден за економски криминал, било изнесено од архивата.
Неговите податоци се од примарна важност. Се шпекулираше дека тој е еден од тркалата во развиената машина за трговија со дрога. Каква е неговата улога, од каде е дрогата и како се пренесува, нашите инспектори немаат никакви информации? Тоа мораше да се испита, дискретно, за да се стигне до крајот на оваа соработка, и во никој момент да не се посомнева заменикотот шеф на канцеларијата на Макошпед, кој бил мурен граѓанин, на кого битолската чаршија веќе ги заборави старите гревови и необичната љубов кон парите.
Токму на издржувањето на казната во изминатата деценија започнува втората фаза од животот на овој битолчанец. Во затворот Идризово во близина на Скопје се сретнал со средовечен либански државјанин со име Сахар Муса Јоргес, ака Џорџ, осуден на две години за шверц со дрога.
Тој малце на македонски, српски, нешто бугарски, започнал разговор со Менде каде му нуди атрактивна работа.
“Наскоро ќе заминам”, му рече тој. Го знам твојот телефонски број, го знаеш ти мојот. Ќе те барам! Ќе има убава понуда за тебе!
Четири години и десет месеци, Менде служеше во затворот во Скопје. И по толку тој пак не застанува. Повторно е во затвор. Порано за четири месеци,
тој излегува повторно. Но, општеството не му верува. Позади него, како дел од пресудата која ја влечи како опашка, каде експлицитно е објаснато дека не смее да работи на некоја лидерска позиција, каде ќе има искушенија, пари и чекови кои можат да го вратат во Идризово пак.
И по донесената судска одлука, Менде брзо се искачи на највисоката позиција во Макошпед. Како се да е во режија на неговиот пријател затвореникот Џорџ, Менде сега е задолжен за организирање на камионски услуги во земјата и странство…
Џорџ живее на висока нога. Преселба од еден во друг европски град:
“Дојди во Софија за три дена, да те видам во хотелот “, вели Џорџ. Имам нешто за тебе…
Средбата на старите пријатели е срдечна. Тие се гледаат во очи во очи. Колку можат да си веруваат едни на други?
На иста маса се и турците Сами Менсур и Кенан Н. кои не учествуваат во разговорот. Тие се заинтересирани само за пијачката и дамите во барот. Но, Менде залудно не помина пет години во затвор. Тој знае дека еден од нив ќе му го пресече вратот со само едно трепнување од Џорџ.
“Другар, ова е вистинска работа му шепти на неговото уво. Дрога.
– Тоа е многу опасно. Треба само да најдеш некој да ја пренесе од Бејрут во Амстердам. Брзо …
Но, внимавај! Вие сте одговорни за вашиот живот ! Менде се поклонува со главата. Договорено. Климна со главата и насмевката на неговото лице беше потврдниот одговор. Дозволете ми да платам вечерва. Знам дека сте галантон иако …
Не зборувај, другар.
Не, ова е како да ти давам аконтација …
Двеста килограми марки
Млад, наивен, без обврски, желен за живот и пари. Човек кој е подготвен да ги преземе сите ризици. Таков треба да биде оној кој ќе ја помине дрогата. Методија Димитровски размислува на враќање за Битола. Тешко е да се најде таков човек. Сепак, може да има еден. Пристапи кон него во битолското шеталиште…
-Пеце … го повика да дојде овде …
Триесетгодишниот Петар Маневски, возач на тешки камиони, го познава Манде само од видување. Претходно тие никогаш не разговарале. Тоа е повеќе чудно кога станува збор дека баш него ќе му ја предложи оваа тешка задача:
Имам голем бизнис за тебе. Ако го направиш, ќе бидиш богат за цел живот. Малку ризик и земаш многу пари. А ти си млад. Кога ќе ја почувствуваш таа радост, ако не сега!
“Што е тоа толку ризично прашува Петар. Дрога. Само еднаш…му одговара Менде. Петар веднаш заминува: “Не, благодарам.”
Менде не се откажува. Го следи момчето по стапките. Се појавува пак на шеталиштето, во кругот на “Транскоп”, пред неговата куќа, тој седи на маса веднаш до него во кафаната. Момче, немој да бидеш глупав за да одбиеш! Плаќањето е во странска валута. Двеста марки за килограм. Што мислиш, колку можеш да пренесеш и колку
заработиш. Возење само неколку дена. Погледни наоколу ! Кој од нив има ваква шанса како тебе?
Пролиена ракија на износената кафана. Сенка во очите. Галама. Оставањето на дневници така што човекот малку ќе се релаксира и потроши. И што е тоа? Да тој треба да го помине целиот свој живот така. Се распаѓа со денови. На крајот,чичко Методи, мислам дека ќе јас прифаќам. И дали е многу опасно? Што ако ме фатат?
Пилето е фатено
Најдов човек, кажува Менде по телефонскиот гајтан и се чувствува дека и Џорџ е задоволен – одлично пиле, да речиме, без претходни убедувања. Ќе ти се јавам на истиот број за да се најдиме. Јас не сакам да дојдам во Југославија…вели Џорџ. Има ризик.
Таква можност се добива во мај 1982 година. Од неговата работна организација, Пеце е назначен за превоз на носивост на чоколадо во Кувајт од Австрија. Со него
е невообичаен патник чие име не е вклучено во патната листа – Методија Димитровски. Ќе бидам во предградијата пред зори во Будимпешта.
– Стој овде! – рече Менде – во еден мал приградски мотел, земаат соба. Ќе се слушниме на телефон. Можете да спиете!
Иако е изморен, Пеце не може да ги затвори очите. Ова повеќе не е авантура, како што ја замисли. Одење во ресторанот, наместо појадок, порачува ракија од цреша (црешовача), по неа уште една. Неговиот партнер не зборува. Тој само гледа низ прозорецот на паркингот. Потоа одеднаш кимна со главата. Ја сврте главата. Погледнаа огромен “ровер” со црни австриски таблички. Од него излезе низок, црн човек, со впечатливи мустаќи.
Ова е мојот пријател Џорџ. Го претстави Менде.
Џорџ е љубезен. Со широка рака ги повикува да седнат во “роверот”. Дава гас и моќната машина ги вознемирува улиците, кои либанците добро ги познаваат. Застанува до куќа од која излегува познат човек. Тоа е Кенан – полугласно, вели Методија Димитровски: Организатор на балканските филијали за шверц на дрога…
Менде – “Не прашувај ништо друго. Тој нема презиме за нас. Кенан молчи и е недостапен.”
Тој само се поздрави со кимнување на главата и се сврте кон Џорџ. Седнаа во кафана. Нарачуваа куп храна и пијачка.
Разговорот трае само во триаголникот Менде-Џорџ-Кенан. Менде и Џорџ го мешаат бугарскиот и српскиот, либанскиот и турскиот јазик. Кенан и Џорџ на арапски. Ќе биде лесно, се сврти Џорџ кон Петар. – Вие не треба да се грижите за ништо, Meтодија ќе направи сè. Патот низ Сирија
и Либан е моја грижа. Затоа се сведува на разговорот на Менде да купуваме јајца од Битола. Јас организирам превоз. Му давам работа на “Транскоп”, а ти возиш. Останува се како што е договорено, вели Џорџ. Што друго? Освен да му кажете на момчето каква е линијата во ова
можност:
Ејсахадил!
Петар го собира челото. Тој не разбира.
Џорџ се наведна кон него. “Добро време, млад човек. Тоа е она што ви треба. И ние.” “Ејсахадил” промрморе сензуалниот Кенан.
После еден и пол месец во Битола пристигнува “волво” на австриски таблици. Зад воланот е низок човек, со мустаќи, Џорџ. Тој ризикувал да дојде во Југославија. Има голема работа. Тие склучуваат договор за купување на јајца. Испорака во Бејрут.
Кога на состанокот се побара возач, кој сака да се вози во Либан, никој нема да сака да ја заврши работата. Сите се плашат од војната. Таму не е опасно. Ќе поминеш граница и ќе влезиш само два километри до Либан. Ќе има двајца од нас во жолто “рено”. Остатокот е нивна загриженост. Се исполнија предвидувањата на Методиј Димитровски. Ниту еден од возачите не сакаше да го земе овој товар. Пеце ја крена раката.
“Што ќе правиш, Пеце, опасно е таму?- му рече еден колега од нив. Знаеш дека можеш да ја изгубиш главата!…”
На почетокот на јули на живинарската фарма во Дихово кај Битола, јајцата беа товарени во жолт Мерцедес, регистарски број БТ 672-86. Пеце ја зеде патна нарачка, ги задолжи доларите кои следуваат како додаток. Менде е со него. Пеце, треба да го направиш ова добро! Мора да успееш! Ни случајно да ја уништиш целата работа. Знаеш ли колку ми значи? Ќе сторам се што можам. Но, што ако заглавам? Не грижи се за ништо. Еве го твојот телефонски број. Ова се пријатели во Дамаск.
Ако нешто јави се. тие ќе направат се што ти треба.
Половина час подоцна, Пеце е заминува со големиот жолт Мерцедес од кругот на Транскоп. Пријателите го поздравуваат, некои се завидливи, но ги има многу повеќе кои го поздравија.
Возачот Петар Маневски е најмногу вознемирен. Тој не се плаши од патот, ниту војната во Либан, туку од нешто друго. Тој сега замина и го исправи камионот на улица. “Што добив во ова?”-си помисли. Гледа во ретровизорот. Ја препознава огромната заканувачка фигура на неговиот партнер Методија. Јасно му е дека повеќе не може да се врати. Дава гас. Правец – грчко пристаниште Волос.
(продолжува)
Огнен Јаневски
Илустрована Политика 1984 г.
